Asielzoekerscentrum (azc)

Wanneer heeft de gemeenteraad besloten dat er een azc komt?

De gemeenteraad heeft op 5 juli 2023 een besluit genomen over de plek van het azc. Een jaar daarvoor heeft de gemeenteraad heeft in de vergadering van 6 juli 2022 besloten dat er een azc in Barneveld komt. U kunt de vergadering terugkijken. Gemeenteraad woensdag 6 juli 2022 (bestuurlijkeinformatie.nl)

Waarom komt er een azc in Barneveld?

De gemeente Barneveld vindt het een maatschappelijke verantwoordelijkheid om de helpende hand te bieden aan asielzoekers. Met deze opvang geeft de gemeente Barneveld gehoor aan noodoproepen van het kabinet. Dat roept alle gemeenten in Nederland op om slaapplaatsen te regelen voor asielzoekers.

Waarop hebben inwoners en bedrijven inspraak?

De gemeenteraad heeft in juli 2023 een besluit genomen over de plek waar het azc komt.

Buurtbewoners en ondernemers  denken mee hoe het azc op een goede manier ingepast kan worden in de wijk.

In de eerste fase van het project heeft de gemeente vragen en zorgen die er leven in beeld gebracht. Samen hebben (toekomstige) bewoners van Bloemendal en gemeente gekeken naar mogelijke oplossingsrichtingen. De gemeente houdt rekening met de reacties vanuit dit participatietraject. Ze kijkt wat doorgevoerd kan worden bij de inrichting van het terrein en het in gebruik nemen van de locatie.

Adviserende rol

Buurtbewoners en ondernemers hebben een adviserende rol. De gemeente laat steeds duidelijk weten binnen welke grenzen zij hun advies kunnen geven.  Inmiddels is er een klankbordgroep. Daarvoor konden aanwezigen van de eerdere bijeenkomsten zich aanmelden. De klankbordgroep wordt actief om advies gevraagd. De leden zijn ook de ‘oren en ogen van de wijk’, als het azc de deuren opent.

Ook hebben er gesprekken plaatsgevonden met maatschappelijke organisaties. Die worden verder opgepakt als het azc gebouwd wordt. Onderwerp van gesprek zal zijn waar zij een bijdrage kunnen leveren aan een goede integratie van de vluchtelingen in de wijk.

De opmerkingen en adviezen van de belanghebbenden zijn in een participatieverslag gezet. Dit is naar de gemeenteraad gestuurd met het raadsvoorstel,

Waarom mochten inwoners de plek niet meebepalen?

Iedereen kon plekken aandragen die mogelijk kansrijk waren. Er zijn met die reacties 41 plekken onderzocht.

Wanneer inwoners direct gaan meebepalen, kan emotie een grote rol spelen. Bovendien zijn er altijd voor- én tegenstanders van een bepaalde plek. Daarom heeft het college van burgemeester en wethouders de verantwoordelijkheid genomen voor het maken van de keuze. Dit heeft ze gedaan met feitenonderzoek en een zorgvuldige afweging van alle onderdelen.

Waarom kiest de gemeente voor een opvang van 10 jaar?

Als een gemeente kiest voor een opvang van tenminste 300 asielzoekers voor tenminste 10 jaar, regelt het COA een zelfstandig azc met op de locatie gespecialiseerd personeel. Bij de opvang voor meerdere jaren kunnen bovendien betere en meer structurele voorzieningen worden getroffen. Daar heeft de plaatselijke samenleving ook iets aan. Voorbeelden daarvan zijn onderwijs, zorg en vrijwilligerswerk. Door de langere periode kan de samenwerking met maatschappelijke partners (en andere betrokken partijen) beter van de grond komen.

Kan ik iets doen voor de vluchtelingen in het azc?

De gemeente stelt het erg op prijs als inwoners, organisaties of bedrijven iets willen beteken voor de bewoners van het azc. Op dit moment (voorjaar 2023) is er nog geen hulp nodig, omdat het nog een tijd duurt voordat het azc er staat. Wanneer er later hulp nodig is, zal de gemeente hiervoor een oproep doen. Ze gebruikt hiervoor de krant, social media en de gemeentelijke website.

Waar komt het nieuwe azc?

Het college van burgemeester en wethouders stelt de gemeenteraad de Nijkerkerweg 132 in Barneveld voor als locatie voor het asielzoekerscentrum. Deze locatie ligt ten noorden van nieuwbouwwijk Bloemendal.

Hieronder een afbeelding van de voorkeurslocatie. In de toekomst komt er in de buurt van Bloemendal een doorgaande weg, Laan van Verzet. Het azc komt ten noorden van die weg.

De gemeente heeft onderzoek gedaan naar de meest geschikte plek in de gemeente voor een azc. Dit was een uitgebreid onderzoek naar 41 plekken. Deze plekken waren voor een groot deel aangedragen door inwoners. Het rapport beschrijft waarom gekozen wordt voor Nijkerkerweg 132.
Het rapport is besproken door de commissie grondgebied op 22 juni 2022. U kunt het rapport 'Bestuurlijke rapportage locatiekeuze azc Barneveld; aanleiding, proces, afwegingskader' terugvinden bij de vergaderstukken. Zie agendapunt 2 Raadsagenda: locatie asielzoekerscentrum gemeente Barneveld, Bijlage 2. Bestuurlijke rapportage locatiekeuze azc Barneveld; aanleiding, proces, afwegingskader. 

Vergadering commissie Grondgebied 22 juni 2022

Hoeveel asielzoekers gaan hier wonen?

Het wordt een opvang voor ongeveer 300 vluchtelingen.

Wat weten we van de asielzoekers die in een azc opgevangen worden?

In  een asielzoekerscentrum zitten mensen die hopen dat zij een verblijfsstatus zullen krijgen. Die procedure kan soms een lange tijd duren. Er zitten mensen die net zijn aangekomen, maar ook mensen die al midden in of aan het eind van hun procedure bij de IND zitten. 

De gemeente weet niet van tevoren welke asielzoekers in het azc gaan verblijven. De gemeente weet ook niet uit welke landen ze komen. Het hangt er ook vanaf welke asielzoekers Nederland binnenkomen.

Waar komen asielzoekers vandaan?

Het is niet van te voren niet te zeggen waar de asielzoekers vandaan komen. Begin 2023 verblijven er rond de 52.500 mensen in de asielopvang in Nederland. Het grootste deel van de bewoners komt nu uit Syrië (41%), Turkije (7%), Jemen (6%) en Afghanistan (5%).

Voor meer gegevens: zie COA - Personen in de opvang van het COA | www.coa.nl

Komen er in het azc veel alleenstaande mannen?

De gemeente weet niet van tevoren welke asielzoekers in het azc gaan verblijven. Dat is ook afhankelijk van welke asielzoekers Nederland binnenkomen.

Hoeveel geld krijgen asielzoekers, zonder dat ze werken?

Tijdens de asielprocedure ontvangt een asielzoeker maximaal ongeveer € 60 per week voor eten, kleding en zakgeld. Het zakgeld (€ 12,95 per week), is voor kleding en toiletartikelen en andere persoonlijke uitgaven. Het eetgeld hangt af van de gezinssamenstelling: een alleenstaande krijgt in 2022 €46,97 per week. Een gezin met 2 kinderen krijgt €117,04 per week.

Deze bedragen zijn in lijn met de normen van de Bijstandswet. Asielzoekers krijgen dus hetzelfde als mensen met een bijstandsuitkering.

Het COA regelt voor iedereen een zorgverzekering.

Asielzoekers mogen 24 weken per jaar werken. Wanneer zij dit doen, wordt dat geld gekort op het leefgeld.

Willen asielzoekers wel werken?

Asielzoekers willen vaak graag werken in Nederland. Na 6 maanden in de asielprocedure in Nederland mogen ze dat. Hiervoor gelden wel voorwaarden. Zo hebben ze hiervoor een tewerkstellingsvergunning (TWV) nodig. De werkgever moet deze aanvragen. Maar ze moeten vaak lang wachten op de uitkomsten van de asielprocedure. Ook moeten ze wachten op  huisvesting in de gemeente.  
Slechts 2% van deze groep werkt. Dit heeft meerdere redenen:

• De TWV is vrij onbekend  bij werkgevers,
• Er zijn wachttijden voor het inschrijven van asielzoekers waardoor praktische zaken niet geregeld kunnen worden
• Een asielzoeker die werkt verliest rechten als hij/zij uitstroomt naar een gemeente.

Hoe zit het met opvang van Oekraïense vluchtelingen en het azc?

De opvang van asielzoekers staat los van de opvang van Oekraïense vluchtelingen in gemeentelijke opvanglocaties. De Oekraïense vluchtelingen zullen voor de middellange termijn blijvend moeten worden opgevangen door gemeenten. De gemeente Barneveld vangt ongeveer 290 Oekraïense vluchtelingen op, verdeeld over 5 gemeentelijke opvanglocaties.

Krijgen asielzoekers uit veilige landen asiel?

Asielzoekers uit veilige landen krijgen zelden een verblijfsvergunning. De rijksoverheid heeft een lijst gemaakt met landen die zij als veilig land ziet. Er is daar geen vervolging vanwege bijvoorbeeld ras, geloof, foltering of onmenselijke behandeling.. In 2022 kwam ongeveer 5% van de asielzoekers die voor het eerst asiel aanvroegen uit een veilig land. In de asielopvang komt ongeveer 3% van de mensen uit een veilig land. Meer informatie over veilige landen. 

Uitgeprocedeerde asielzoekers hebben geen recht op asielopvang. Zij verblijven dus niet in de  opvang bij het COA. Als hun asielaanvraag wordt afgewezen, moeten zij de opvang verlaten. Deze mensen worden geholpen bij het organiseren van hun vertrek door de  Dienst Terugkeer en Vertrek.

Krijgen statushouders eerder een huurhuis dan andere mensen?

Gemiddeld gaat 5 tot 10% van vrijgekomen huurwoningen naar statushouders. Gemiddeld gaat  meer dan 90% van de huurwoningen naar andere woningzoekenden. In 2022 zijn er in totaal 2,3 miljoen sociale huurwoningen en daar komen er jaarlijks gemiddeld 200.000 van vrij.

Hoe gaat het azc eruit zien?

Het azc krijgt de inrichting en uitstraling van een woonwijk, met rijtjeshuizen. De ontwikkeling van de woonwijk Bloemendal zorgt ervoor dat het azc steeds meer in de wijk opgaat. Er worden dus geen tijdelijke ‘units’ geplaatst, maar huizen die goed passen bij andere woningen die in de wijk worden ontwikkeld.

Zijn er al eerder azc’s als woonwijk ingericht?

De gemeente Burgum (Friesland) heeft op dit moment ook een azc in de vorm van een woonwijk met woonblokken. De gemeente Barneveld heeft een werkbezoek aan die plek gebracht. Hierbij hoorde en zag ze dat deze vorm helpt bij een goede inpassing in de omgeving en in de gemeenschap. Bovendien is in Burgum gebleken dat deze huisvestingsvorm bijdraagt aan een zo natuurlijk mogelijke integratie van de asielzoekers.

COA - Burgum - Elingsloane | www.coa.nl

Waarom huizen voor asielzoekers, terwijl de wachtlijsten al zo lang zijn?

De rijtjeswoningen in Barneveld voor opvang van asielzoekers komen niet uit het normale woningbouwprogramma. Deze woningen zijn extra. Mogelijk komen ze na 10 jaar vrij voor andere doelgroepen. Dat zouden dan extra woningen zijn, naast de geplande woningbouw.

Het gaat om sobere eengezinswoningen voor ongeveer 10 personen. De binnenkant van de woningen is zo gemaakt, dat er grotere aantallen asielzoekers kunnen worden opgevangen. Er zijn bijvoorbeeld stapelbedden. Het is hier geen luxe. Ze delen meestal een woonkamer, keuken en badkamer. De kamers hebben een noodzakelijke inrichting zoals bedden, tafels en stoelen. Deze laten de asielzoekers uiteraard achter als ze weggaan.  

Welke stappen zijn er in aanloop naar het azc?

Er zijn stappen gezet, maar er moeten nog een aantal stappen gezet worden voordat het azc er is:

1. Gesprekken met omwonenden, maatschappelijke organisaties en bedrijven.
2. 22 juni 2023: Vergadering commissie Grondgebied over de voorkeurslocatie azc, bekijk de vergadering van 22 juni.
3. 5 juli 2023: Besluitvorming door de gemeenteraad op 5 juli 2023. Bekijk de vergadering van 5 juli.
4. 27 september 2023: Het COA en de gemeenten ondertekenen een bestuursovereenkomst. Hierin staan afspraken en verantwoordelijkheden tussen de gemeente en het COA.
5. De gemeente stelt een ontwerpbestemmingsplan op en legt dit ter inzage. Hiertegen kunnen zienswijzen worden ingediend.
6. Het COA vraagt een omgevingsvergunning aan. 
7. De gemeenteraad neemt een besluit over het bestemmingsplan en de ingediende zienswijzen. Hiertegen kan beroep worden ingesteld bij de Adeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. Deze procedure kan een jaar duren.
8. Het college verleent de omgevingsvergunning. Daartegen kan bezwaar worden gemaakt bij de gemeente. Daarna kan er beroep (bij de rechtbank) en hoger beroep (bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State) worde ingesteld. Deze procedure kan, afhankelijk van aard en omvang, in totaal ongeveer 2 jaar kan duren.
9. Er wordt een programma van eisen, stedenbouwkundig plan en inrichtingsplan opgesteld. Dit kost 1 tot 2 maanden.
10. Het perceel wordt bouwrijp gemaakt. Dat duurt 10 tot 12 maanden. Dat is inclusief het schrijven van het bestek en de aanbestedingsperiode. Dit zijn gemiddelde doorlooptijden, waarbij er op onderdelen versneld kan worden.
11. Het azc wordt gebouwd. Dat duurt volgens het COA 9 tot 10 maanden.

Daar waar mogelijk zal de gemeente in hierboven genoemde stappen procedures versneld of tegelijk laten plaatsvinden.

Wanneer komt het nieuwe azc er?

De verwachting is dat het azc minimaal nog een jaar op zich laat wachten. Wanneer het azc er staat, hangt af van verschillende zaken. Denk bijvoorbeeld aan  de vergunningenprocedure, eventuele bezwarenprocedures en het bouwrijp maken van de grond.

Hoe lang blijft het azc?

De locatie zal in elk geval 10 jaar worden gebruikt voor de opvang van asielzoekers. Het azc krijgt de inrichting en uitstraling van een woonwijk. Hierdoor kunnen de woningen eventueel na gebruik als azc bewoond worden door andere mensen (of groepen). Ook kunnen de gebouwen misschien ergens anders voor gebruikt worden.

Na 8 jaar vindt er een grote evaluatie plaats, waarna de gemeente bepaalt wat er na die 10 jaar met de locatie gaat gebeuren.

Waar kan ik terecht met vragen over het azc?

• U kunt uw vragen mailen naar  azc@barneveld.nl.
• Tegen de tijd dat het azc er staat, krijgen omwonenden het telefoonnummer van de locatiemanager. Die locatiemanager is nu nog niet aangesteld.

Waarom hoorden we pas half april 2023 over de komst van het azc?

Het onderzoek naar de mogelijke plekken voor een azc was een zorgvuldig en tijdrovend proces. Dit heeft tot april geduurd. Vervolgens moesten eerst een aantal praktische zaken geregeld worden. Bijvoorbeeld brieven maken, de locatie voor de informatieavond regelen en de bestuursrapportage afronden. Zodra dit geregeld was, zijn de omwonenden geïnformeerd. Het was dus niet zo, dat de locatie al maanden vaststond.

Waarom heb ik geen brief van de gemeente gekregen?

De gemeente heeft brieven verstuurd naar personen die op een bepaalde afstand van het azc wonen. Er is een ruime cirkel rond de plek van het azc getrokken, met ongeveer 650 woningen. Er zijn dan altijd huizen die net buiten de cirkel vallen. 

De mensen die een kavel hebben gekocht, zijn door de projectontwikkelaars per mail geïnformeerd. De gemeente heeft door wetgeving voor privacy deze adressen niet. 

De gemeente heeft WOO-verzoeken over het azc ontvangen. Dit zijn verzoeken om informatie (Wet open overheid). Deze verzoeken zijn (met alle documenten) online gezet. 

Angst voor waardedaling van het huis

Misschien denkt u dat uw huis minder waard wordt als er een azc in hun buurt komt. Als u denkt dat uw woning minder waard wordt, kunt u een verzoek tot planschade indienen. Het COA geeft aan dat volgens onderzoek er meestal geen sprake is van waardedaling, maar ieder verzoek om planschade is uniek en wordt beoordeeld door onafhankelijke adviseurs. Daar heeft de gemeente dus verder inhoudelijk niets mee te maken. Juridisch gezien kán planschade aan de orde zijn bij een zogenaamde ‘planologische wijziging’. Dan gaat het bijvoorbeeld om een nieuw bestemmingsplan. Of wanneer de gemeente iets (al dan niet tijdelijk) toestaat wat niet past in het bestemmingsplan.

De gemeente wil het azc mogelijk maken met een tijdelijke afwijking van het bestemmingsplan. Een vergoeding voor planschade kunt u pas vragen als het besluit definitief is, dus als alle juridische procedures afgerond zijn.

Meer lezen: Tegemoetkoming planschade aanvragen.

Veiligheid

Uit reacties van inwoners blijkt dat veiligheid een thema is waar mensen zorgen over hebben. De gemeente en het COA gaan graag met buurtbewoners in gesprek over deze zorgen. We zullen ervaringen uit andere plaatsen delen. Daaruit blijkt dat de zorgen vooral gebaseerd zijn op een gevoel, in plaats van op de werkelijke cijfers. In elke groep en van elke nationaliteit is er wel eens iemand die zich niet aan de regels houdt. En daar maken we afspraken over. Met u en met het COA en de politie. Het COA is verantwoordelijk voor de veiligheid en beveiliging van het AZC. De gemeente is samen met de politie verantwoordelijk voor de veiligheid in de gemeente. Als er sprake is van zware overtredingen van de regels, wordt een asielzoeker overgeplaatst naar een speciale locatie in Nederland waar extra zorg op zit. Maar gelukkig is dit zelden nodig.
Net als bij andere situaties, kunt u overlast altijd melden bij de wijkagent (0900 8844) of wijk-boa (14 0342). Heeft het spoed, dan belt u 112.

Wat gaan Barnevelders merken van het azc?

De asielzoekers zullen overdag soms in en rondom hun woningen zijn, net als elke andere inwoner van de gemeente. Wellicht komt u deze nieuwe bewoners dus tegen in een winkel, op het station of op straat of op het werk. Asielzoekers mogen namelijk ook een deel van het jaar werken.

Welke voorzieningen komen er bij het azc?

De precieze invulling van het azc komt op een later moment. In elk geval was één van de randvoorwaarden voor een locatie voor het azc dat het in de buurt van voorzieningen ligt.